Hoe het begon

Verpleegkundig specialist ggz is een jong beroep. Vanaf 2009 is de titel opgenomen in de Wet BIG als specialisme. Het beroep bestond al wel voor die tijd. Vanaf 1998 werden verpleegkundig specialisten ggz opgeleid via GGZ-VS.

Te midden van protesten, schandalen en een nijpend personeelstekort in de ggz, groeide halverwege de jaren negentig van de vorige eeuw het besef dat de patiëntenzorg in de ggz alleen zou verbeteren als de verpleging een kwaliteitsimpuls zou krijgen.

 

 

Dat het verpleegkundig specialisme is ontstaan, is een collectieve inspanning van talloze pioniers, visionairs, voorlopers, bestuurders, zorgverzekeraars geweest. Wij zijn trots dat we vanaf het prille begin onderdeel zijn geweest van deze beweging.

 

Dit zijn de highlights uit de geschiedenis van ons beroep én het ontstaan van de opleiding GGZ-VS, want die twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden.

 

1989 Tijdens de Witte Woede demonstreren verpleegkundigen massaal voor een hoger loon, meer zeggenschap en mogelijkheden om zich te ontwikkelen.

1991 De commissie Werner richt zich met 21 aanbevelingen voor de emancipatie en de positieverbetering van verpleegkundigen tot het ministerie van VWS, werkgevers en de beroepsgroep. In het rapport valt de term verpleegkundig specialist. Zo zou functiedifferentiatie en een opleidingsstelsel met meerdere niveaus het beroep aantrekkelijker maken. Ook vindt de commissie dat de overheid de beroepsgroep financiële ondersteuning moet om bieden om een orgaan te installeren voor de regeling en de registratie van het verpleegkundig specialisme.

 

1993 In de Nota Onder Anderen pleit het ministerie van VWS voor vermaatschappelijking van de ggz. Het is een duidelijk signaal van transmuralisaring in de ggz; de strikte scheiding tussen de ambulante en de klinische psychiatrie verdwijnt en ook de biomedische en sociale psychiatrie groeien naar elkaar toe. Als er een specialist tot ontwikkeling gebracht wordt, is dit een expertverpleegkundige die is opgeleid voor de brede ggz. En niet een aparte specialist voor de intramurale en de extramurale sector, zoals aanvankelijk werd gedacht.

Het boek Florence 2.0

Over het ontstaan van de opleiding en het beroep
Lees meer 

1996 De koepelorganisatie AVVV wordt opgericht, vijftig verpleegkundige verenigingen sluiten zich aan.

 

1996 Het Centraal Orgaan voor Nascholing en Opleiding in de ggz (CONO) besluit tot de realisatie van een landelijke opleiding GGZ Verpleegkundig Specialist. Onder leiding van professor doctor Jos H. Dijkhuis slaagde het CONO erin om de opleiding tot gezondheidszorgpsycholoog geboren te laten worden. Vanuit de overtuiging dat de patiëntenzorg in de ggz alleen wezenlijk verbeterd kon worden door de verpleegkunde te verbeteren, besluit Dijkhuis in de slipstream van de ontwikkeling van het beroep gezondheidspsycholoog nóg een nieuw beroep tot ontwikkeling te brengen: verpleegkundig specialist ggz. Hij benoemde sociaal psychiater Rob Offerhaus en verpleegkundige/onderwijskundige Rob Bakker als bouwpastoors voor de opleiding.

 

1998 De eerste 28 studenten beginnen met de opleiding GGZ-VS, de eerste opleiding die voor, door en met ggz-instellingen is ontwikkeld. Van de studenten, de praktijkopleiders en de docenten wordt een pioniersgeest verwacht. Zij moeten hun positie in de instellingen bevechten, wegen bewandelen die niemand heeft bewandeld en de weg vrijmaken voor toekomstige generaties.

 

Rob Bakker, directeur GGZ-VS:

‘We wilden geen hbo-dokters of pseudo psychotherapeuten opleiden. We wilden een eigen beroep met eigen verantwoordelijkheid en een eigen positie waarin anderen ons niet konden evenaren’

 

2001 De opleiding groeit en bloeit. De eerste lichting studenten studeert af. Met diploma en een baan die lijkt op die van verpleegkundig specialist, maar zonder titel, want die is nog niet erkend. Bestuurders van de instellingen zijn onverminderd enthousiast over de opleiding, maar banen kunnen ze pas realiseren als het beroep door de minister erkend is en dat duurt langer dan verwacht.

 

2001 Het CONO verzoekt de AVVV om de verpleegkundig specialist ggz te erkennen. Het is het begin van een jarenlange lobby waarin GGZ-VS, de beroepsvereniging en gezondheidszorgjurist Jaap Sijmons een cruciale rol spelen.

 

2005 Eindelijk is het zover: in december 2004 keurt minister Hoogervorst van VWS de Regeling Specialismen Verpleegkunde goed. Vanaf 2005 is verpleegkundig specialist een wettelijk erkend beroep.

 

2008 Het College Verpleegkundig Specialismen (CSV) wijst vier deelgebieden van de algemene gezondheidszorg aan als specialisme. Daaraan gekoppeld erkent minister Klink van VWS de vier bijbehorende titels: verpleegkundig specialist preventieve zorg, acute zorg, intensieve zorg en chronische zorg bij somatische aandoeningen. Ook in de ggz is er sprake van dat er een aparte specialist moet komen voor de preventieve, acute, intensieve en chronische zorg. Het opdelen van het specialisme stuit in de ggz op verzet. De patiënt heeft behoefte aan één specialist die hem begeleidt in zijn patiënt journey, is het adagium.

 

2009 Het verzet blijkt sterk genoeg. Het College Specialismen Verpleegkunde stelt het Besluit verpleegkundig specialisme ggz vast. Na een positief advies van de beroepsvereniging en goedkeuring van minister Klink van VWS is de langverwachte erkenning een feit: de ggz heeft een ongedeeld specialisme.

 

2010 Alumni kunnen zich inschrijven voor de hbo-master GGZ-VS en alsnog de erkende titel verpleegkundig specialist ggz behalen. GGZ-VS start ook aparte groepen voor sociaal-psychiatrisch verpleegkundigen en verplegingswetenschappers.

 

2012 Het vertrouwen in verpleegkundig specialisten ggz neemt toe. Een tijdelijke wetswijziging bepaalt dat verpleegkundig specialisten zelfstandig een aantal voorbehouden handelingen mogen indiceren en uitvoeren, waaronder het voorschrijven van Uitsluitend op Recept (UR)-verkrijgbare medicijnen. Dit houdt in dat bepaalde taken structureel van psychiaters naar verpleegkundig specialisten ggz worden overgedragen. In 2018 wordt deze tijdelijke wetswijziging omgezet in een structurele bevoegdheid.

 

2017 Minister Schippers van VWS erkent verpleegkundig specialisten ggz als regiebehandelaar bij hulpvragen die gevolgen van psychiatrische stoornissen of ziekte betreffen.

 

2020 De Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) voert een kostprijsonderzoek uit op verzoek van de minister van VWS en verdubbelt daarna de beschikkingsbijdrage, het bedrag dat een ggz-instelling krijgt om een verpleegkundig specialist ggz op te leiden. Het bedrag is nu gelijk aan het bedrag dat een instelling krijgt om een psychiater op te leiden.